सन्तोष गौतम /विकल्प
म्याग्दी ३ मंसिर । म्याग्दी जिल्लामा यस वर्ष मसलेदार फल टिमुरको उत्पादन घटेको छ । उत्पादन घटेपनि टिमुरले बजार र मूल्य भने राम्रो पाएको छ ।
टिमुरको बोटमा फुल खेल्ने फागुन–चैतको याममा असिना परेकाले कम फल लागेको हो । असिनाले टिमुरको फुल झारेकाले उत्पादनमा ७५ प्रतिशतले कमी आएको जिल्ला वन कार्यालयले जनाएको छ ।
विगतका वर्षमा चार सय केजी टिमुर उत्पादन हुने ठाउँमा यसपाली मुस्कीलले एक सय किलो संकलन भएको टिमुरका अनुसन्धानकर्ता समेत रहनुभएका सहायक वन अधिकृत चन्द्रमणी सापकोटाले बताउनुभयो ।
म्याग्दीको बेनी नगरपालीका ९ र १० वडामा पर्ने नेप्टेचौर, स्यानीखेत, काउलेगौडा, तोरीपानीका साथै भगवती, नारच्याङ, वेग, पिप्ले, ताकम, दरवाङ र मुदी गाविसको १३.६१ हेक्टरमा टिमुर खेती भएको छ ।
मौसम अनुकुल भएको र असिना नपरेको अवस्थामा जिल्लाभर वार्षिक दुई हजार ६३ किलोग्राम टिमुर उत्पादन हुने सहायक वन अधिकृत सापकोटाले बताउनुभयो । कात्तिक–मंसिर महिना टिमुर टिप्ने उपयुक्त समय हो । पकेट क्षेत्रका कृषकहरु काँधाधारी बोटमा फलेको टिमुर संकलन गर्न व्यस्त छन् ।
म्याग्दीमा सबैभन्दा धेरै टिमुर उत्पादन हुने बेनी नगरपालीका १० तोरीपानीका कृषक सागर बानियाले उत्पादन घटेकाले बिस किलो फल लाग्ने बोटबाट यसवर्ष पाँच किलोमात्रै संकलन भएको बताउनुभयो ।
उहाँका अनुसार उत्पादन घटेपनि टिमुर किन्नका लागि मुस्ताङ र बेनीका ब्यापारी गाउँमै पुगेर खोसाखोस गरेका छन् । पहिले रु छ सय प्रतिपाथीका दरले बिक्री हुने टिमुरको मूल्य अहिले रु. एक हजार दुई सय पुगेको छ । उत्पादन घटेकाले बजारको माग धान्न नसकेको कृषक बानियाले बताउनुभयो ।
तोरीपानीमा वार्षिक एक हजार पाँच सय किलोग्राम सम्म टिमुर उत्पादन हुन्छ । तोरीपानीका एक सय घरधुरीले टिमुरको खेती गरेका छन् । मुखमा राख्दा रमरम गर्ने स्वाद पाइने टिमुरलाई न्यानोका साथै तरकारी, दाल र अचारमा मसला तथा जडीबुटीको रुपमा प्रयोग गरिन्छ ।
गाईबस्तुबाट खेतबारीमा लगाएको बाली जोगाउन बारको रुपमा लगाइने टिमुरको बजारमा माग बढेपछि ब्यवसायीक खेती विस्तार भैरहेको छ । टिमुरको रुखमा तिखा काँडा हुने भएकाले फल संकलन गर्न निकै दुख हुन्छ । म्याग्दीमा रागे, बोके, तिते र लहरे जातको टिमुर खेती हुने गरेको छ ।
समुद्रि सतहबाट एक हजार पाँच सय देखि दुई हजार पाँच सय मिटरको उचाईमा टिमुर खेती हुन्छ । टिमुर खेतीको विस्तार र बजार प्रर्वद्धन गर्न म्याग्दी उद्योग वाणिज्य संघले ‘एक जिल्ला एक उत्पादन’ कार्यक्रम सञ्चालन गरेको छ । म्याग्दीमा उत्पादन भएको टिमुर स्थानीय बजार, पोखरा, काठमाडौ, चितवनका ठूला होटलका साथै जापान र जर्मनमा निकासी हुने गरेको छ ।
