हिमालको फेदीमा सामूहिक चौंरीपालन

ठाकुरप्रसाद आचार्य/विकल्प न्यूज
खोप्रालेक,म्याग्दी कार्तिक १७ गते । DSC_0254 अन्नपूर्ण गाउँपालिका ५ स्थित खोप्रालेकमा पालिएका चौंरीगाई र यहाँबाट देखिएको धौलागिरी हिमशृङ्खलाको दृश्य ।

म्याग्दीको अन्नपूर्ण गाउँपालिका ५ स्थित अन्नपूर्ण र निलगिरी हिमालको फेदीमा यहाँका स्थानीयले वर्षौ देखि सामुहिक रुपमा चौंरीपालन गर्दै आएका छन् । समुन्द्र सतह देखि तिनहजार ६ सय साठी मिटरको उचाईमा रहेको खोप्रा लेकमा स्थानीयले व्यवस्थित गोठ निर्माण गरी विगत २२ वर्ष देखि चौंरीपालन गर्दै आएका हुन ।
गाउँका दुई विद्यालयलाई आयस्रोत जुटाउन सामाजिक अभियन्ता महावीर पुनको अगुवाईमा तिनलाख रुपियाँबाट सुरु गरिएको चौरीपालन अहिले करिब पचासलाख रुपियाँ वरावरको लगानी पुगेको छ ।DSC_0236 चौरीपालन व्यवसायबाट राम्रो आम्दानी हुनथालेपछि थप विस्तार गर्ने योजना स्थानीयले बनाएका छन् । चौरीगोठका साथै धौलागिरी,अन्नपूर्ण र निलगरी लगायत हिमशृङखलाको अवलोकन गर्न यहाँ पर्यटक आउने गर्छन ।

चौरीपालनबाट वार्षिक रुपमा ६ लाख रुपियाँ वरावरको कारोवार हुने र सवै खर्च कटाएर साढे तिनलाख रुपियाँ आम्दानी हुने सामुदायिक चौरीपालन समुहका कोषाध्यक्ष भिमवहादुर पुनले बताउनुभयो । २०५३ सालमा मुस्ताङबाट २८ चौरीगाई ल्याएर पाल्न सुरु गरिएको थियो । अहिले चौरी गोठमा एकसय ७१ चौरीगाई र याक छन् । प्रति चौरी ७० देखि ७५ हजार रुपियाँ सम्ममा विक्री हुन्छ । चौरीपाल्नका लागि अन्नपूर्ण गाउँपालिका ५ पाउद्धार र ८ नागीका स्थानीयहरुले खोप्रालेकमा व्यवस्थित चौरी गोठ बनाएका छन् । DSC_0260पाउद्धार मावि पाउद्धार र हिमाञ्चल मावि नागीमा सरकारी दरबन्दी नहुँदा विद्यालय सञ्चालन गर्न समस्या भएपछि सामाजिक अभियन्ता पुनको अगुवाईमा सामुदायिक रुपले चौरीपालन गर्ने र आम्दानीको ६० प्रतिशत पाउद्धार र ४० प्रतिशत हिमाञ्चल माविमा दिने सहमतिका साथ चौरीपालन गर्न सुरु गरिएको कोषाध्यक्ष पुनले बताउनुभयो । DSC_0260चौरी पालनलाई व्यवस्थित बनाउन दुबै गाउँको भेलाले संयुक्त रूपमा समितिको चयन गर्ने गरिन्छ । खाने र वस्ने व्यवस्था सहित मासिक १४ हजार रुपियाँका दरले दुईजना गोठाला राखेर चौरी र याकको रेखदेख गर्दै आएको चौरीपालन समितिका कोषाध्यक्ष पुनले बताउनुभयो । विद्यालय सञ्चालनका लागि आर्थिक स्रोत जुटाउनका लागि हामीले सामुहिक रुपमा चौरीपालन गर्दै आएका छौं कोषाध्यक्ष पुनले भन्नुभयो, ‘चौरीको आम्दानीले विद्यालय सञ्चालनमा टेवा पुगेको छ ।’ सरकारी स्तरबाट सहयोग मिलेमा व्यवसायलाई थप विस्तार गर्ने योजना रहेको उहाँले बताउनुभयो । DSC_0431उच्च हिमाली क्षेत्रमा पाइने विभिन्न किसिमका जडिबुटी खाएका चौरीगाईको आलो रगत पिएमा विभिन्न रोग निको हुने जनविश्वासले समितिले वर्षको दुईपटक फागुन र साउनमा चौरीगाईको रगत पिउने मेला सञ्चालन गरिने कोषाध्यक्ष पुनले बताउनुभयो । मेलामा चौरीको आलोरगत प्रतिगिलास एकसय रुपियाँमा विक्री हुन्छ ।

वर्षको दुइपटक खोप्रालेक र लहरेनीमा आयोजना हुने रगत पिउने मेलामा रगतसँगै चौरीगाईको सुकुटी र पुच्छर विक्री हुन्छ । मेलामा रगत पिउनका लागि काठमाण्डौ,पोखरा, भैरहवा लगायत विभिन्न जिल्लाहरुबाट सयौंको संख्यामा मानिसहरु आउछन् । DSC_0254आलो रगत पिएमा ग्याष्ट्रिक, गानोगोला, छालासम्बन्धी रोग र शारीरिक स्फूर्ती बढ्ने जनविश्वास छ । ‘चौरीपालनले विद्यालय सञ्चालन गर्न धेरै सहज भएको छ, पाउद्धार माविकी प्रधानाध्यापक थममाया पुनले भन्नुभयो ‘अझ यसलाई विस्तार गर्न सकेमा विद्यालयको भौतिक पूर्वाधार निर्माण गर्न पनि सरकारको मुख ताक्नुपर्ने थिएन ।’ तस्विर ठाकुरप्रसाद आचार्य /बेनी

हरुको  स्रोत नखुलाई कपि नर्गन अनुरोध छ ।